کد مطلب:28215 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:119
سخنرانی های آتشین، گفتارهای هیجانبار، خطابه های شورانگیز و شعارهای هیجان آفرینِ امام، ترسیم صحنه های دل انگیز فرجام زندگی، تبیین جایگاه نهایی رزم آوران در فراسوی زندگی، و همه و همه از سوی او، در جهت فراهم آوردن و گستراندن چنین حالت هایی بوده است. امام، چون نیروهای نبردكننده را سامان می داد، با خطابه هایی در اوج بلاغت و ستیغ فصاحت، چنان زودگذری و ناهنجاری زندگی دنیوی را تصویر می كرد و در برابر آن، والایی و عظمت آخرت را بیان می كرد كه گاه، تأثیر آن در نیروها تا زمان هایی طولانی بر جای می ماند؛ و چنین است كه در بسیاری از آنان، سر از پا نشناختن، ایثارگری، رزم آوری، بُرنادلی و شورآفرینی، آمیزه زندگی شان، و استوار گامی، شكن ناپذیری و رویارویی دلیرانه با دشمن، آمیخته حركتشان بود. ایجاد روحیه «شهادت طلبی» در یاران علی علیه السلام كه بی گمان، در اثر خطابه ها و آموزه های والایِ حضرت بود، شگفت آور است. از جمله شیوه های شایان توجّه علی علیه السلام در نبرد، توجّه به نقش «تلقین» است كه امام، برای افزون سازی نیروی معنوی مجاهدان، از آن بهره می گرفت و آن را بدانها توصیه می كرد. امام، درباره تجربه شخصی خود به فرزندش محمّد بن حنفیه می گوید: إنَّنی لَم ألقِ أحَداً إلّا حَدَّثَتنی نَفسی بِقَتلِهِ، فَحَدِّث نَفسَكَ بِعَونِ اللَّهِ بِظُهوركَ عَلَیهِم.[1]. من با كسی [ در جنگ] رو در رو نشدم، جز آن كه به خودم كُشتن او را تلقین می كردم. پس پیروزی بر آنان را با كمك الهی، به خود تلقین كن. از سوی دیگر، امام نشان می دهد كه تلقین ضعف و هراس و توانمندی حریف، از جمله موجبات درهم ریختگی صفوف و شكست از حریف است. از امام سؤال كردند: بِأَیِّ شَی ءٍ غَلَبتَ الأَقرانَ؟ چگونه بر هماوردان، پیروز گشتی؟ در پاسخ فرمود: ما لَقیتُ رَجُلاً إلّا أعانَنی عَلی نَفسِهِ.[2]. كسی را ندیدم، جز آن كه مرا بر خود، یاری داد. یكی دیگر از راه های تقویت بنیه معنوی، ترسیم بس گویای فرجام شوم دنیوی و اخروی تن زدن از نبرد با دشمن و فرار از صحنه جنگ، توسط علی علیه السلام بود، كه از جمله روش های مقاوم سازی روانی مجاهدان در سیاست های نظامی علوی است. افزون بر آنچه یاد شد، امام بر این نكته تأكید می كرد كه فرماندهان، هرگز آنچه از واقعیت وضع حاكم را كه تأثیر سوء در روح و روان رزم آوران دارد، افشا نكنند. امام در هنگامه صفّین و در دشوارترین حالت های رویارویی، برای یكی از فرماندهان، وضع آینده درگیری و فرجام آن را ترسیم می كند و نشان می دهد كه رویارویی آینده، چه سان سنگین، دشوار و از بین برنده نیروهاست؛ امّا تأكید می كند كه این حقیقت، باید در گنجینه سینه ات بماند و به گوش سپاه نرسد.
تردیدی نیست كه نیروهای معنوی وتوانِ روحی، در حركت ها وصحنه آفرینی ها نقشی تعیین كننده و شگرف دارد. از این رو، امام برای قدرت روانی و بنیه معنوی و روح سلحشوری نیروهای رزمی، اهمیّت ویژه ای قائل بود و از هر راه ممكن، تلاش می كرد تا روحیه نیروهای مسلّح را در برخورد با دشمن، تقویت كند و استوارگامی آنان را در برابر دشمن، از طریق افزون سازی روحیه سلحشوری، ارتقا بخشد. سخنرانی هایِ امام در این زمینه، بسی قابل تأمّل و خواندنی است.